22.9.2021
Na području delovanja RC Vrbas, zasadi jabuke se nalaze u fazi berbe, od: plodovi zreli za berbu do plodovi zreli za ishranu (BBCH 87-89).
Vizuelnim pregledom zasada jabuka, na sorti Granny Smith (klon Esmeralda), registrovane su larve i odrasle jedinke braon mramoraste stenice (Halyomorpha halys) i zelene povrtne stenice (Nezara viridula), na do 20% plodova.
Od 2018. godine kada su stenice prvi put registrovane u ovom zasadu (podignut 2015. godine) i gde je zastupljeno više sorti, stenice preferiraju ishranu na navedenoj sorti. Štete pričinjavaju larve i odrasle jedinke stenica, tako što stiletom probiju površinu ploda i luče pljuvačku sa enzimima koji razgrađuju meso jabuke. Na taj način se stvara plutasto tkivo, slično "gorkim pegama" i takvi plodovi postaju tehnološki neupotrebljivi.
Najveća brojnost populacije navedenih stenica je u letnjim mesecima, kada se intenzivno razvijaju svi stadijumi razvića ovih štetočina. U pomenutom delu vegetacije, insekticidnim tretmanima usmerenim na suzbijanje jabukinog smotavca kao najznačajnije štetočine ove voćne vrste, brojnost stenica se drži pod kontrolom. Pri tome, izbor insekticida se svodi na hemijsku grupu piretroida koji su pokazali dobru efikasnost u suzbijanju stenica. Tretnutno se, u ovim zasadima jabuka regustruje njihovo povećano prisustvo jer je berba u toku te se insekticidni tretmani više ne sprovode. Još jedan od razloga je i taj što je berba/žetva najvećeg broja biljnih vrsta završena te stenice imaju sve manji izbor domaćina na kojima će završiti razvoj larvenih stupnjeva i pripremiti se za prezimljavanje (odrasle jedinke).
U Srbiji nema registrovanih insekticida za suzbijanje ovih štetočina u zasadima jabuka. Pomenuti insekticidi iz grupe piretrodia koji su se pokazali efikasni u suzbijanju stenica, ne mogu se primeniti u ovim fazama jabuke, jer se karenca ne može ispoštovati zbog blizine berbe. Za njihovu kontrolu u zasadima jabuka i sprečavanje daljeg širenja i oštećenja na biljne vrste koje kasnije sazrevaju (npr. dunja), moguće je sprovesti mehaničko sakupljanje larvi i odraslih jedinki.
O biologiji i zastupljenosti štetnih stenica u različitim usevima/zasadima, RC Vrbas se oglašavao ove proizvodne sezone putem priloga i preporuka: vidi prilog, vidi preporuku.
Braon mramorasta stenica na plodu jabuke
larva i odrasla jedinka zelene povrtne stenice
oštećenja na plodu od stenica
oštećenja na plodu jabuke
oštećenja na plodu od stenica 17.9.2021
Na području delovanja RC Vrbas, setva uljane repice je kasnila zbog nepovoljnih vremenskih uslova. Usevi koji su posejani krajem avgusta, nalaze se u fazi klijanja, do faze prvi par listova razvijeno (BBCH 09-12).
Vizuelnim pregledom useva uljane repice na lokalitetu Lipar, registrovane su odrasle jedinke repičine lisne ose (Athalia rosae) na do 5% biljaka.
odrasla jedinka repičine lisne ose
Repičina lisna osa je najznačajnija štetočina useva uljane repice u jesenjem periodu. Ženke te štetočine polažu jaja na mlade biljke ozime uljane repice, tako što legalicom zarežu epidermis sa donje strane lista i u parenhim polažu jaja. Štetu prave larve, pagusenice, koje su veoma proždrljive, naročito u najtoplijem delu dana, hraneći se lisnom masom između nerava, skeletirajući je. U početnim fazama razvoja uljane repice usled jačeg napada navedene štetočine može doći do golobrsta.
Za sada se ne preporučuju hemijske mere zaštite, a RC Vrbas nastavlja sa praćenjem repičine lisne ose u usevima uljane repice i na vreme će obavestiti poljoprivredne proizvođače o momentu sprovođenja hemijskih mera zaštite sa ciljem njenog suzbijanja. 30.8.2021
Na području delovanja RC Vrbas na voćnim stablima na okućnicama i u pojedinim voćnim zasadima gde se nisu redovno sprovodile hemijske mere zaštite od insekata, registrovano je prisustvo gusenica II generacije dudovca (Hyphantria cunea), kao i štete od njihove ishrane.
Štete prave gusenice koje se hrane lišćem, upredaju ga svilenim nitima i skeletiraju. Usled jačeg napada može doći do golobrsta.
Na biljkama na kojima je registrovano prisustvo pojedinačnih zapredaka sa gusenicama preporučuje se njihovo mehaničko uklanjanje i uništavanje.
Ukoliko se vizuelnim pregledima zasada registruju veće brojnosti guseničnih gnezda (prag štetnosti je 2-3 gusenična gnezda po stablu) i u mlađim zasadima gde su zahvaćena čitava stabla, preporučuje se spovođenje hemijskih mera zaštite nekim od registrovanih insekticida.
Larve dudovca 25.8.2021
Na području delovanja RC Vrbas, vizuelnim pregledom useva kupusa na otvorenom polju, registrovano je prisustvo larvi i odraslih jedinki bele leptiraste vaši (Trialeurodes vaporariorum), na do 50% biljaka.
larve i odrasle jedinke bele leptiraste vaši
Bela leptirasta vaš pripada najopasnijim štetočinama u zatvorenom prostoru, a prisutna je i na otvorenom prostoru, kao štetočina paradajza, kupusa, krastavca i drugog povrća. Svi stadijumi osim jaja su štetni. Štete prave larve i odrasle jedinke, sisajući biljne sokove, usled čega se gubi zelena boja i proces fotosinteze, biljke slabe i propadaju. Nesvareni biljni sok, vaši izlučuju u vidu medne rose koja predstavlja dobru podlogu za razviće "čađavica" zbog čega listovi manje ili vise pocrne i postaju manje produktivni.
Optimalni uslovi za razvoj bele leptiraste vaši su temperature od 21°C i relativna vlažnost vazduha od 75-80%. Tokom leta, štetočina izleće iz zatvorenog prostora i naseljava razne korovske i gajene biljke u neposrednoj blizini. Na njima se razmnožava do kraja jeseni, kada se ponovo vraća u zatvoreni prostor.
Suzbijanje ove štetočine je veoma otežano zbog istovremenog prisustva svih stadijuma razvića. Skup svih mera kontrole (preventivne, mehaničke, agrotehničke, biološke i hemijske) u zatvorenom prostoru gde je ova štetočina dominantno prisutna doprinosi njenoj manjoj brojnosti i na otvorenom polju gde se pojavljuje u jednom delu vegetacije. Kada su u pitanju hemijske mere, one su samo korektivne, jer štetočina veoma brzo stiče rezistentnost na primenjene insekticide s obzirom na veliki broj generacija u toku godine i na skriveni način života (naličje listova kupusa).
Na području rada RC Vrbas u pojedinim zasadima jabuke registrovano je prisustvo kolonija krvave vaši (Eriosoma lanigerum).
Krvava vaš je značajna štetočina jabuke. Naseljava bujnije zasade, na nižim terenima. Njeno prisustvo je intenzivnije u jače orezanim voćnjacima, a najveće štete pričinjava u mladim jabučnjacima i u proizvodnji sadnog materijala.
Prisustvo krvave vaši u zasadima jabuke je lako uočljivo, jer ova vaš formira belu vatastu prevlaku na napadnutim biljnim organima: lisnim drškama, granama, deblu.
krvava vaš
Beskrilne ženke su crvenkasto-braon boje, pokrivene vunastom navlakom. Jedan deo populacije prezimi u stadijumu larvi u blizini korena, a manji deo populacije prezimi u pukotinama kore stable jabuke i na korenovom vratu. Sa početkom vegetacije, naseljavaju nadzemne delove stabla. Krvava vaš ima 10-12 generacije godišnje. Pred jesen i početkom zime formiraju se krilate forme koje preleću i naseljavaju okolna stabla.
Najviše štete pričinjavaju beskrilne forme ove štetočine. Krvava vaš isisava biljne sokove na svim mestima gde ima nežnog tkiva kalusa, na mestu zarastanja rana. Na tim mestima dolazi do stvaranja rak-rana, koje sprečavaju protok biljnih sokova.
Preventivne mere sa ciljem suzbijanja krvave vaši su: izbor odgovarajućih sorti i podloga, odgovarajuća rezidba, sprečavanje stvaranja rana na stablima, izbalansirana ishrana.
Hemijske mere zaštite sprovode se pri pojavi pokretnih formi, tj. prilikom početka migracije na grane registrovanim insekticidom na bazi a.m. spirotetramat (u koncentraciji 0,15%) i u fazi mirovanja vegetacije primenom mineralnih ulja. 16.8.2021
Na području RC Vrbas, usevi merkantilnog i semenskog kukuruza se nalaze u fazi rane mlečne zrelosti do faze rane voštane zrelosti (BBCH 73-83).
Vizuelnim pregledom useva kukuruza, na više hibrida i lokaliteta, registruju se simptomi mehuraste gari kukuruza (Ustilago maydis), na do 10% biljaka.
tumorasta tvorevina od prouzrokovača mehuraste gari kukuruza
Mehurasta gar kukuruza se javlja svake godine, zahvata sve biljne delove kukuruza, posebno klip. Patogen može prouzrokovati zarazu sve dok se biljka razvija. Smenjivanje sušnih sa vlažnim periodima, pogoduju razvoju bolesti, u osetljivoj fenofazi, 10-15 dana pred cvetanje. Jača pojava infekcije javlja se i na mestima oštećenja od grada, na majčinskim biljkama u semenskim usevima, na mestu gde je iščupana metlica.
Simptomi se javljaju u vidu tumorastih izraslina, koje se sastoje iz mešavine patogena i zaraženih delova kukuruza. U početnom stadijumu, tumori su srebrno beli, sa glatkom opnom. S sazrevanjem, tumori dobiju tamnu boju, pucaju i iz njih se oslobađa velika količina hlamidospora, pomoću kojih se patogen razmnožava.
Mere zaštite su gajenje hibrida koji su otporni na stresne uslove, izbalansirano đubrenje. Plodored ne utiče značajno na pojavu ovog oboljenja. 22.7.2021
Na području delovanja RC Vrbas, usevi postrne boranije se nalaze u fazi formirane druge i treće troliske (BBCH 14-15).
faza boranije
Vizuelnim pregledom useva boranije, registrovana su sveže položena jaja pamukove sovice (Helicoverpa armigera) na 1% biljaka, kao i odrasle jedinke povrtne stenice (Nezara viridula) na do 5% biljaka.
jaje pamukove sovice na licu lista boranije
odrasla jedinka povrtne stenice
S obzirom da usev boranije trenutno nije ugrožen od navedenih štetočina koje se hrane cvetovima i plodovima boranije (nisu još formirani), za sada se ne preporučuju mere zaštite. RC Vrbas nastavlja sa monitoringom štetočina u usevu boranije i blagovremeno će signalizirati vreme tretiranja. 21.7.2021
Na području delovanja RC Vrbas, usevi kukuruza se nalaze u različitim fazama razvoja: od početka pojave metlice, do gornji i donji delovi metlice u cvetanju, svila potpuno razvijena ( BBCH 51-65 ).
Vizuelnim pregledom useva kukuruza na više lokaliteta, prvenstveno na ivičnim delovima parcela, uočeni su simptomi napada običnog paučinara (Tetranychus urticae). Na naličju lišća, registrovana su jaja, larve i odrasle jedinke običnog paučinara.
Ova veoma štetna grinja napada veliki broj biljnih vrsta (do 300 registrovanih). Štete pričinjava hraneći se biljnim sokovima na naličju listova. Takav način ishrane utiče na smanjenje intenziteta fotosinteze, a kao posledica toga, može doći do sušenja i propadanja lisne mase. Na mestima ishrane, na naličju lista, formira se gusta paučinasta mreža.
Obični paučinar prezimi u stadijumu zimske ženke. Na proleće ishranu započinje na korovima. Ima više generacija godišnje, u zavisnosti od vremenskih uslova. Najpovoljnija temperatura za njihovu ubrzanu reprodukciju je oko 30˚C, kada broj generacija može biti do 12.
U usevima kukuruza prisustvo ove štetočine u našim proizvodnim uslovima retko se registruje u unutrašnjosti parcele i ne pričinjava značajnije štete te se i mere zaštite ne preporučuju.
simptomi prisustva običnog paučinara na listu kukuruza
jaja, larve običnog paučinara
Na području delovanja RC Vrbas, usevi kukuruza se nalaze u različitim fazama razvoja, od faze razvoja ploda, do faze sazrevanja ploda ( BBCH 73-85 ).
_JPG.jpg)
faza kukuruza
Vizuelnim pregledom kukuruza šećerca, registrovano je polaganje jaja druge generacije kukuruznog plamenca, (Ostrinia nubilalis), na 1% biljaka.
jajno leglo kukuruznog plamenca
Hemijske mere se za sada ne preporučuju, a RC Vrbas nastavlja sa praćenjem ove štetočine i blagovremeno će signalizirati momenat za tretman. 12.7.2021
Na području delovanja RC Vrbas, na većem broju biljnih kultura (paprika, paradajz krastavac, suncokret, šećerna repa, breskva, vinova loza, orah) registrovana su jajna legla, larve i odrasle jedinke povrtne stenice (Nezara viridula) i braon mramoraste stenice (Halyomorpha halys).
Obe vrste stenica su invazivne, kosmopolitske vrste. Larve ovih štetočina prolaze kroz 5 razvojnih stupnjeva. Usni aparat im je podešen za bodenje i sisanje. Štete pričinjavaju i larve i odrasli, oštećujući sve delove biljaka, a najomiljeniji su im plodovi, kako zreli, tako i oni, potpuno nedozreli. Usnim aparatom luče pljuvačku koja razara biljne proteine i koja ostaje u plodu. Nekrotično tkivo ispod epidermisa kod takvih plodova biva uništeno, a plodovi deformisani, što utiče na kvalitet ploda ( indirektne štete ).
Dobri su letači, tako da stenice mogu brzo prelaziti sa parcele na parcelu. Krajem leta, sa padom temperature, sakrivaju u kuće, radne prostore radi prezimljavanja.
Za sada, brojnosti povrtne i mramoraste stenice upućaju na oprez u usevima i zasadima u kojima se registruju plodovi koji dozrevaju.
Dobru efikasnost u suzbijanju ovih stenica pokazuju insekticidi iz grupe piretroida. U usevima paprike i paradajza insekticid Scatto (a.m. deltametrin) je registrovan za suzbijanje zelene stenice. Karenca ovog insekticida u pomenutim usevima iznosi 3 dana.
RC Vrbas nastavlja sa praćenjem stenica u biljnoj proizvodnji i blagovremeno će obaveštavati proizvođače o potrebi njihovog suzbijanja u usevima i zasadima.
sveže položeno jajno leglo zelene povrtne stenice na paprici
jajno leglo (pred kraj embrionalnog razvoja) zelene povrtne stenice na paprici
larve zelene povrtne stenice na dudu
larve braon mramoraste stenice na breskvi
larva zelene povrtne stenice na listu krastavca
odrasla jedinka zelene povrtne stenice na suncokretu
larva zelene povrtne stenice na vinovoj lozi
odrasla jedinka braon mramoraste stenice na orahu
larve zelene povrtne stenice na paradajzu
kopulacija zelene povrtne stenice na šećernoj repi
larve zelene povrtne stenice na plodu paprike
oštećenja na plodu paprike od ishrane stenica |
|
|
|
|