Vremenski uslovi su ključni faktor za pojavu i razvoj štetnih organizama u nekoj biljnoj proizvodnji. Obilne i pljuskovite padavine tokom maja, juna i jula dovele su do dugotrajnog vlaženja lista, oštećenja lisne mase i visokih vrednosti relativne vlažnosti vazduha što je uticalo na pojavu bolesti tipa pegavosti, truleži, plamenjača i dr. Velika količina padavina je uticala i na nepravovremeno sprovođenje mera zaštite na parcelama pa je intenzitet pojave oboljenja u pojedinim zasadima/usevima bio visok. Visoke temperature tokom letnjih i jesenjih meseci ove godine uticale su na intenzivnu pojavu i aktivnost insekata (vaši, tripsa, cikada) u mnogim biljnim kulturama.
Ratarska proizvodnja u 2023. godini
U ratarskoj proizvodnji u srednjem Banatu, dominira proizvodnja kukuruza. Uglavnom se gaji kukuruz iz FAO grupa zrenja između 300 i 450, dok su hibridi iz kasnijih FAO grupa zrenja, 500 i 600, vrlo retko zastupljeni. Zbog uticaja visokih temperatura tokom letnjih i jesenjih meseci, uz kraću vegetaciju biljaka, sazrevanje je ubrzano i žetve se obavljaju već od septembra meseca. U ovoj godini su prinosi kukuruza bili zadovoljavajući (ako se izuzmu parcele koje su bile pogođene elementarnim nepogodama) sa dobrim zdravstvenim stanjem.
Slična je situacija i sa suncokretom, koji je posle kukuruza i strnih žita treća kultura po zastupljenosti u ratarskoj proizvodnji u našem regionu.
Uljana repica je kultura koja polako zauzima sve veće površine u srednjem Banatu zato što se proizvodnja ove kulture odvija u prvoj polovini godine, koja je manje podložna temperaturnim oscilacijama, nedostatku padavina i sl, a i otkupne cene odgovaraju proizvođačima. Setva uljane repice je u ovoj godini sprovedena od druge polovine avgusta, uglavnom krajem avgusta i početkom septembra. Povoljni vremenski uslovi su uticali na formiranje dobrih sklopova i bujnih useva. U slučaju veće bujnosti, a pri pojavi jačih dugotrajnijih mrazeva tokom zimskog perioda, može doći do propadanja upravo tih prebujih, vrlo razvijenih useva. Prošle godine smo izbegli takvu pojavu zbog blage zime. U usevima uljane repice se iz godine u godinu uočava sve intenzivnije prisustvo štetnih insekata poput repičine lisne ose, buvača i lisnih vaši, koji svojom ishranom, naročito u početnim fazama razvoja mogu prouzrokovati velike štete. Lisne vaši su pored direktnih šteta i prenosioci fitopatogenih virusa.
U periodu septembar – oktobar, pored značajne pojave insekata registrovana je i vrlo visoka brojnost poljskih glodara, koji su se zadržavali na kukuruzištima i suncokretištima. Zaoravanjem žetvenih ostataka došlo je do migracije glodara na površine pod lucerkom, uljanom repicom i strnim žitima. Suzbijanje glodara je u toku, i verovatno će se morati sprovoditi u više navrata. Ovako visokoj brojnosti ovih štetočina, odnosno prenamnožavanju, doprinelo je toplo vreme sa deficitom padavina od početka septembra, kao i zadržavanje žetvenih ostataka na parcelama.
Kao posledica nedostatka padavina tokom oktobra kasni setva strnih žita tj. obavlja se dosta razvučeno. Posejani usevi slabije niču i neujednačeno. Na poniklim usevima se registruje prisustvo biljih vaši i cikada, koje prelaze sa spontane flore oko parcela na novoposejane useve. Ove štetočine su pored direktnih šteta koje prouzrokuju svojom ishranom na biljkama značajne kao prenosioci fitopatogenih virusa. Na visok intenzitet prisustva ovih štetočina uticale su visoke temperature tokom oktobra.
Trenutno stanje povtrarskih useva
Tokom septembra i oktobra još uvek je aktivna proizvodnja povrća na otvorenom polju. Na parcelama se nalaze usevi mrkve, peršuna, paštrnaka, celera i cvekle. Pored toga što su i ove proizvodnje ugrožene od glodara, koji naročito naseljavaju ovakve parcele jer se navodnjavaju, vremenski uslovi (visoke temperature, prisustvo padavina i jutarnje rose) doprinose stvaranju uslova za razvoj bolesti (pepelnice, pegavosti i dr.).
U plasteničkoj proizvodnji još uvek traje proizvodnja paprike, a novozasnovane su proizvodnje spanaća, luka, salate. Zbog razlike između noćnih i dnevnih temperatura, koja iznosi i do 20 °C, plastenici se noću zatvaraju, što prouzrokuje neprovetrenost. U ovakvim uslovima može doći do ostvarenja infekcija prouzrokovačem pepelnice paprike. Usled jačeg napada ovim patogenom može doći do defolijacije. Na ostalim usevima registrovana je aktivnost biljnih vašiju, tripsa, lisnih sovica i grinja kojima odgovaraju visoke temperature u plastenicima prouzrokovane visokim spoljnim temperaturama vazduha.
Trenutno stanje voćnih zasada
Voćni zasadi još uvek imaju obilnu lisnu masu. Kod koštičavih vrsta (šljive) uočava se i početak kretanja nove vegetacije, odnosno retrovegetacija. Ova pojava je zapažena pre svega u zasadima slabije kondicije gde je došlo do prevremene defolijacije odnosno gubitka lisne mase, a uzrok tome je neadekvatna zaštita od biljnih bolesti koje su ove godine zbog velike količine padavina favorizovane. Retrovegetacija dovodi do iznurivanja biljaka i takve biljke nespremne ulaze u fazu mirovanja, pa u zimskom periodu može doći do izmrzavanja vegetativnih i generativnih pupoljaka. Kod takvih biljaka, naredna vegetacija kasni, formira se manji broj cvetnih pupoljaka i može se očekivati manji prinos.
U jesenjem periodu veoma značajna mera je tretman voća bakarnim preparatima. Ovim tretmanom se vrši dezinfekcija stabala i smanjuje se infektivni potencijal patogena u narednoj godini. S obzirom na veoma povoljne uslove za razvoj patogena u ovoj vegetaciji, ovaj tretman dobija na još večem značaju. Vreme za sprovođenje hemijskih mera zaštite registrovanim preparatima na bazi bakra preporučuje se kada opadne oko 70 % lisne mase, po mirnom i suvom vremenu, u najtoplijem delu dana sa većom količinom tečnosti („kupanje“ biljaka).